HPV (insan papilloma virüsü) enfeksiyonuna, HPV ile ilişkili rahim ağzı, dış genital organlar, kadınlarda rektum, erkeklerde penis ve rektum, her iki cinste baş, boyun ve boğaz kanserlerine ve siğillere karşı koruyan bir aşıdır. Çoğu kansere neden olan HPV tiplerine ve siğillere neden olan HPV tiplerine karşı HPV aşıları geliştirilmiştir. İki, dört ve dokuz HPV aşısı bulunmaktadır.
İki ve dört değerlikli HPV aşıları rahim ağzı kanserlerinin %70-80’inden sorumlu olan HPV tip 16 ve 18’e karşı koruma sağlarken, dört değerlikli aşı kanserlerin %88-90’ından sorumlu olan HPV tip 16, 18, 31, 33, 45, 52 ve 58’e karşı %100 koruma sağlar. Ayrıca dört değerlikli aşı, genital siğillerin %90’ından sorumlu olan HPV 6 ve 11’e karşı %100 koruma sağlar.
HPV aşısı cinsiyete bakılmaksızın 11-12 yaş arası çocuklara yapılmalıdır. Zamanında aşılanmayan erkek çocuklar 45 yaşına kadar aşılanabilir. Kadınlar için üst yaş sınırı yoktur, cinsel olarak aktif olsalar bile her yaşta aşı olabilirler ve aynı korumaya sahip olurlar. Bununla birlikte, aşıda yer almayan kansere neden olan diğer HPV türleri yine de kansere neden olabilir. Bu nedenle, aşı olmuş olsanız bile düzenli olarak taranmanız önemlidir.
HPV Testi Nedir?
HPV testi servikal smear veya serviksten alınan doku örneği üzerinde yapılır. HPV testi yüksek riskli lezyonları tespit etmek için kullanılır. HPV testi genellikle rutin taramanın bir parçası olarak yapılmaz. Genellikle 30 yaş ve üzeri kadınlarda yapılır.
HPV Kansere Neden Olur mu?
HPV’nin 150’den fazla türü vardır. Bunlardan 15’i kansere neden olabilen yüksek riskli tiplerdir. Kadınların yaşamları boyunca HPV’ye maruz kalma olasılığı %85’tir. Ancak her maruz kalma kansere neden olmaz. Erkeklerin yaşamları boyunca HPV ile enfekte olma şansı yüzde 90’dır. HPV çok yaygın bir enfeksiyondur.
HPV enfeksiyonları, genital bölge (dış genital organlar, doğum kanalı, rahim ağzı, anüs) HPV ile temas ettiğinde ortaya çıkar. HPV enfeksiyonlarının çoğu 35-40 yaş altı grupta görülen geçici enfeksiyonlardır. Bu gruptaki kadınların çoğunda HPV enfeksiyonları 1 yıl içinde kendiliğinden iyileşir ve kaybolur. Bu tip enfeksiyonlara geçici enfeksiyonlar denir. Kansere neden olmazlar. Kansere neden olan kalıcı HPV enfeksiyonlarıdır.
Rahim ağzı kanserlerinin yaklaşık %80-90’ı HPV tip 16 ve 18 ile ilişkilidir. Ayrıca kadınlarda sık görülen genital siğiller HPV tip 6 ve HPV tip 11 ile ilişkilidir. Genital siğillere neden olan HPV tip 6 ve 11 kansere neden olmaz. Geliştirilmekte olan aşılar öncelikle kanserlerin çoğundan sorumlu olan HPV tip 16 ve 18’e karşı koruma sağlamaktadır.
- İkili aşılar, kanserlerin çoğundan sorumlu olan HPV tip 16 ve 18’e karşı antijenler içerir.
- Dört değerlikli aşılar, kansere neden olan iki tipin yanı sıra siğillere neden olan HPV tip 6 ve 11’e karşı antijenler içerir.
- Dokuz değerlikli aşı, kansere neden olan 2 tipe, siğillere neden olan 2 tipe ve 5 yüksek riskli HPV tipine karşı antijenler içerir.
HPV Aşısının Herhangi Bir Yan Etkisi Var mıdır?
HPV aşısı herhangi bir canlı veya ölü mikrop içermediğinden HPV enfeksiyonu, kanser veya ölüm gibi yan etkileri yoktur. Tüm çocukluk çağı aşılarında olduğu gibi aşı yerinde hafif ateş, ağrı ve kızarıklığa neden olabilir.
HPV Aşısı Hamilelik Sırasında Sorun Oluşturur mu?
Hpv aşısı hamile kadınlar için önerilmemektedir. Ancak hamile olduğunu bilmeden aşı olmuş bir kişinin gebeliğini sonlandırmak gerekmez.
HPV Aşısı Kimlere yapılmamalıdır?
- Kuadrivalan (Tetra /dörtlü) aşı, mayaya alerjisi olan kişilere yapılmamalıdır. Bunun nedeni aşının mayada üretilmesidir.
- İki değerlikli aşı, üretim süreci nedeniyle kişinin lateks benzeri maddelere karşı hassasiyeti varsa yapılmamalıdır.
- Kişide ateş, orta veya şiddetli hastalık varsa hastalığın geçmesi beklenir.
- Normal şartlarda hamilelere önerilmez ancak literatürde bildirilen vakalarda aşılı annelerden doğan bebeklerde herhangi bir yan etki gözlenmemiştir.
Kanserle Mücadelede HPV Aşılarının Koruyucu Rolü
Rahim ağzı kanseri dünya genelinde kadınlarda en sık görülen kanserlerden biridir. Her yıl 500.000’den fazla kadına bu hastalık teşhisi konulmakta ve 250.000’den fazla kadın bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Rahim ağzı kanseri vakalarının yüzde sekseni düşük ve orta gelirli ülkelerde teşhis edilmektedir. Rahim ağzı kanseri önlenebilir. Koruyucu sağlık hizmetleri, düzenli tarama ve HPV aşısı kanserle mücadelede etkili yollardır
Rahim Ağzı Kanseri Geçmişte mi Kaldı?
Dünya Sağlık Örgütü, her iki cinsiyetten tüm çocukların en az %90’ının 15 yaşından önce aşılanabilmesi, kadınların 35 ve 45 yaşlarında en az iki HPV testi yaptırması ve kanser öncesi lezyonların ve kanserlerin %90’ının tedavi edilmesi halinde, rahim ağzı kanserinin 2120 yılına kadar dünya genelinde ortadan kaldırılacağını açıklamıştır.
HPV Erkekleri Etkiler mi?
HPV virüsü erkeklerde siğillere neden olabilir ve tedavi edilmezse penis veya anal kansere yol açabilir. Bu nedenle erkekler HPV’ye karşı aşılanmalıdır. Erkeklerde HPV, kadınlarda da rahim ağzı kanserine neden olabilir.